کد مطلب:28990 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:14

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

ويژگيهاي ذكر شده براي عالم ذر چيست؟

در مورد «عالم ذر» در ميان دانشمندان، مفسران، متكلمان و ارباب حديث، گفت و گوهاي زيادي واقع شده است، و اين نشانگر پيچيدگي موضوع (عالم ذر) مي باشد. خداي سبحان در قرآن كريم مي فرمايد: {A... {/Bوَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلي أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ {w1-17w}{I7:172I}/}...A}؛ {Mبه خاطر بياور زماني را كه پروردگارت از پشت فرزندان آدم «ذريّه» آنها را برگرفت، آنان را گواه بر خودشان گرفت و از آنها پرسيد: آيا من پروردگار شما نيستم، آنان همگي گفتند: آري، ما گواهي داديم، اين كار را خداوند به خاطر آن انجام داد كه در روز قيامت نگوييد ما از اين موضوع توحيد و معرفة الله غافل بوديم M}، {V(اعراف، آيه 172)V}. حال اين ظهور و بروز (در عالم ذر) كه واقع شده و به چه صورت انجام گرفته است و منظور از عالم ذر چيست؟ 1. محدّثان در پاسخ مي گويند: در بعضي از احاديث آمده است: فرزندان آدم تا پايان دنيا به صورت ذرّات كوچكي از پشت آدم خارج شدند و فضا را پر كردند؛ در حالي كه داراي عقل و شعور بودند و قادر بر سخن و تكلم بودند. خداوند آنان را مخاطب قرار داد آيا من پروردگار شما نيستم ({H{/Bأَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ {w15-17w}{I7:172I}/}H})؟ همگي در پاسخ گفتند. آري (بلي) به اين ترتيب پيمان نخستين بر توحيد گرفته شد». 2. گروهي از مفسران مي گويند: منظور از «ذر»، ذرات نخستين وجود انسان (نطفه) از پشت پدران به رحم مادران انتقال يافت و به تدريج در عالم جنين به صورت انسان كاملي درآمد و همان حال خداوند استعدادهايي به او داد كه بتواند حقيقت توحيد را درك كند. از اين رو عالم ذر عالم جنين است و سؤال و پاسخ به زبان حال صورت گرفته است. 3. منظور از عالم «ذر» عالم «ارواح» است؛ يعني، خداوند در آغاز ارواح انسان ها را آفريد و مخاطب ساخت و از آنان اقرار بر توحيد گرفت. 4. منظور از «ذر» اجزاي بسيار كوچك نيست؛ بلكه ذر به معناي ذريّه (فرزندان) است؛ خواه كوچك و صغير باشند يا بزرگ و كبير. بنابراين سؤال و جواب در ميان انسان و خداوند، به وسيله پيامبران به زبان «قال» مي باشد. 5. سؤال و جواب (در عالم ذر) بين انسان و خداوند، به زبان حال، صورت گرفته است؛ آن هم بعد از بلوغ و كمال و عقل. 6. علاّمه طباطبائي مي گويند: موجودات داراي دو نوع وجودند، يك وجود جمعي در نزد خدا - كه در قرآن به عنوان ملكوت از آن ياد شده است - و ديگر وجودات پراكنده كه با گذشت زمان به تدريج ظاهر مي شوند. به اين ترتيت عالم انسانيت دنيوي، مسبوق به عالم انسانيت ديگري است كه در آن جا هيچ موجودي محجوب از پروردگار نيست و با شهود باطني او را مشاهده كرده و به واحديت. او اعتراف مي كند و سؤال و جواب در عالم «ذر» مربوط به آن جا مي شود، {V(مكارم شيرازي، ج 2، ص 107 - 116)V}.